Την ΚυριακÞ 11 ΜαÀου 2014
το πρωß εψÜλλη ο ¼ρθρος και η Θεßα Λειτουργßα προεξÜρχοντος του
ΠανοσιολογιωτÜτου Áρχιμανδρßτου Θεολüγου Ντοýβαλη, ΠρωτοσυγκÝλλου της ΙερÜς
Μητροπüλεþς μας παρουσßα του ΔημÜρχου ΝικολÜου ΣκουφÜ κ. ΕυστÜθιου Γιαννοýλη,
ÁντιδημÜρχου κ. ΝικολÜου ΜπελÞ, Εκπρüσωπο του Καθηγητοý Θεολογßας και τ. Δ)ντοý
Β´)θμιας Εκπαßδευσης κ. Σπυρßδωνος ΚοντογιÜννη ο ανηψιüς του Δικηγüρος και
πρþην Πρüεδρος του Δικηγορικοý Συλλüγου Ν. Ιωαννßνων κ. ΧρÞστος ΠÜνου, ο
Πρüεδρος της Τ.Ε. Κομποτßου κ. Βησσαρßων Τσιþνος, ο Πρüεδρος της Áδελφüτητας
Κομποταßων κ. ΧρÞστος ΒλαχοπÜνος, η Πρüεδρος του Πολιτιστικοý Συλλüγου
Κομποτßου κ. Παναγιþτα Στραγανιþτη-Κολιοýλη, και πλÞθος κüσμου.
Στο τÝλος της Θεßας Λειτουργßας
εψÜλλη μνημüσυνο στην μνÞμη της ΟικογÝνειας ΓΕΡΟΣΤÁΘΗ και στην συνÝχεια Ýλαβε
χþρα η τιμητικÞ εκδÞλωση στον ΚαθηγητÞ Θεολογßας και τ. Δ)ντοý Β´)θμιας
Εκπαßδευσης κ. Σπυρßδωνος ΚοντογιÜννη για την προσφορÜ του στην Κοινωνßα και
τις προσπÜθειες του για την μετακομιδÞ των οστþν και της επιτýμβιας στÞλης του
τÜφου μεγÜλου συγχωριανοý μας Φιλικοý και ΕυεργÝτου Κωνσταντßνου
ΓεροστÜθη απü την ΚÝρκυρα στο Κομπüτι την 11η ΜαÀου 1972.
Ο Πρüεδρος του Συλλüγου Φßλων ΠαλαιÜς Εκκλησßας Áγßου Γεωργßου Κομποτßου κ.
ΓαβριÞλ Χρ. Λεπενιþτης ανÝγνωσε το Πρακτικü της απüφασης του με το οποßο τιμÜ
τον ΚαθηγητÞ κ. Σπυρßδωνα ΚοντογιÜννη.
Σýντομο χαιρετισμü Ýκανε
και ο ΔÞμαρχος ΝικολÜου ΣκουφÜ κ. ΕυστÜθιος Γιαννοýλης.
Τον λüγο πÞρε ο Πρüεδρος
της Áδελφüτητας Κομποταßων κ. ΧρÞστος ΒλαχοπÜνος ο οποßος μÝσα απü την
συναισθηματικÞ φüρτιση αναφÝρθηκε στον φßλο του Σπýρο ΚοντογιÜννη και τους
λüγους τους οποßους τιμοýν εκτüς απü τους δýο Συλλüγους αλλÜ ολüκληρο το
χωριü μας το Κομπüτι.
Την τιμητικÞ πλακÝτα, τον
πÜπυρο, και αντßγραφο της φορητÞς εικüνος του προστÜτου και εφüρου του
Κομποτßου Áγßου Γεωργßου η οποßα εßναι αφιÝρωμα του 1743 Ευσταθßου ΙωÜννου
γνωστü ως ΓεροστÜθη, παρÝλαβε ο ανηψιüς του καθηγητοý Δικηγüρος και πρþην
Πρüεδρος του Δικηγορικοý Συλλüγου Ν. Ιωαννßνων κ. ΧρÞστος ΠÜνου, ο οποßος
μετÝφερε χαιρετισμü απü τον θεßο του για την σημερινÞ τελετÞ.
Για τη «ΠροσφορÜ της
ΟικογÝνειας ΓεροστÜθη στον αγþνα του 1821 και το ΝÝο Ελληνικü ΚρÜτος» εκφþνησε
τον πανηγυρικü λüγο της ημÝρας η Πτυχιοýχος Πανεπιστημßου Ιωαννßνων
ΕλισÜβετ-Μαρßα Β. ΛιÜπατα. Μεταξý Üλλων η ομιλÞτρια τüνισε τα εξÞς:
Στο διÜβα των χρüνων και
της Ιστορßας το χωριü μας πÝρα απü την μορφÞ του ΜεγÜλου Πατριþτη ΝικολÜου
ΣκουφÜ, Ιδρυτοý και αρχηγοý της ΦιλικÞς Εταιρεßας Ýχει να επιδεßξει με ιδιαßτερη
καýχηση την ΟικογÝνεια ΓεροστÜθη. Áνεκτßμητη η προσφορÜ της
οικογÝνειας ΓεροστÜθη στην εθνικÞ συνεßδηση. ÁναθÝρμανε την Πßστη στην περßοδο
της Τουρκοκρατßας. ΖωÞρεψε τη φλüγα της ιστορικÞς γνþσης. Φþτισε τις ηθικÝς
αξßες σε καιρü πνευματικοý σκοταδισμοý. ¸χυσε αßμα για το χωριü. Áγωνßστηκε
υπερÜνθρωπα για τη λευτεριÜ της πατρßδας. Εκατüν εßκοσι εννÝα χρüνων αγþνες και
θυσßες Ýχει να παρουσιÜσει στο ιστορικü παρελθüν η οικογÝνεια ΓεροστÜθη του
Κομποτßου.
Ο ΕυστÜθιος ΓεροστÜθης Þταν
ο πατριÜρχης της αρχοντικÞς και πλοýσιας οικογÝνειας των Γεροσταθαßων απü το
Κομπüτι ¶ρτας. ¶ρχοντας του Κομποτßου, σοφüς Üνθρωπος, με θερμü πατριωτισμü,
υψηλü Þθος και βαθιÜ χριστιανικÞ πßστη, Üφησε στους ομοχþριους του ανεξßτηλη τη
σφραγßδα της προσωπικüτητας του.
ΘÝλοντας να ικανοποιÞσει
και να ενισχýσει το βαθý θρησκευτικü συναßσθημα των συγχωριανþν του, ανÞγειρε
με δικÜ του Ýξοδα, στο κÝντρο του χωριοý, τον Ιερü Ναü του Áγßου Γεωργßου. Η
ανÝγερση Ýγινε το 1741 και σε διÜστημα 40 ημερþν, κατÜ το Ýθιμο τüτε της
ΟθωμανικÞς εξουσßας. Áξιüλογη, εßναι η συμβολÞ του γιοý του Áναστασßου
(Áναγνþστη) ΓεροστÜθη (Δοκßμιο «Περß ¶ρτης & ΠρεβÝζης, Σεραφεßμ Ξενüπουλου)
στην πνευματικÞ ανÜπτυξη του τüπου. Τα σοφÜ του διδÜγματα, σταχυολογημÝνα απü
το γιαννιþτη λüγιο ΛÝοντα ΜελÜ, Ýκαναν τη «ΧρηστομÜθεια ΓεροστÜθη», που
διαπαιδαγþγησε, σαν ανÜγνωσμα των Δημοτικþν Σχολεßων, αρκετÝς γενιÝς. Ολüκληρη
γενιÜ διδÜχτηκε απü το ΓεροστÜθη στο Κομπüτι. Áπü τη δÜδα της σοφßας του
φωτßστηκαν οι μορφÝς του Ν. ΣκουφÜ και του γιου του Κ. ΓεροστÜθη. Στα κελιÜ του
Áγßου Γεωργßου, στα πεζοýλια της εκκλησßας, στη «ΜεγÜλη ΠλÜκα», στον καφενÝ,
στη σýναξη, στις φιλικÝς συγκεντρþσεις της ¶ρτας και των Ιωαννßνων, στα αλþνια
και στο τζÜκι του αρχοντικοý του, τον Üκουγαν αχüρταγα μικροß και μεγÜλοι,
βυθισμÝνοι σε πατριωτικοýς στοχασμοýς.
Ο ÁναστÜσιος ΓεροστÜθης
δολοφονÞθηκε το 1807 απü τον ÁλÞ ΠασÜ των Ιωαννßνων, κοντÜ στο χωριü ΚομιζÜδες
(σημερινü Áμμüτοπο) της ¶ρτας, επειδÞ αρνÞθηκε να παραχωρÞσει την περιοχÞ του
Κομποτßου στο γιο του ÁλÞ, ΜουχτÜρ πασÜ. Δυστυχþς, δεν υπÜρχουν πηγÝς Þ
πληροφορßες για το που βρßσκεται ο τÜφος του.
¸τσι, Üρχοντας γεννÞθηκε
στο Γεροσταθαßúκο αρχοντικü και ο Κωνσταντßνος ΓεροστÜθης απü Üρχοντες γονεßς
το Ýτος 1770. Η ανατροφÞ του αρχοντικÞ και η μüρφωσÞ του επιμελημÝνη. Ο
Κωνσταντßνος Ýφυγε απü το Κομπüτι για την ΚÝρκυρα σε ηλικßα 37 ετþν, το 1807,
με πυρωμÝνη την καρδιÜ απü το πλÞγμα της δολοφονßας του πατÝρα του. Οι
ιστορικÝς μας πηγÝς, παρουσιÜζουν τον Κωνσταντßνο ΓεροστÜθη ως καλü και αγαθü
Üνθρωπο, με τη μüρφωση των γραμμÜτων και το στολßδι της γλωσσομÜθειας, με τον
πολιτικü νου και το φλογερü πατριωτισμü, με τον κýκλο των λογßων, των αρχüντων
και των υψηλþν προσþπων, με τη μεγαλεμπορικÞ δρÜση και την εθνικÞ
προσφορÜ, με την ηθικÞ ζωÞ και τις ευεργεσßες του.
Στα τÝλη του 1818 με αρχÝς
του 1819, ο Κωνσταντßνος μυÞθηκε στη ΦιλικÞ Εταιρεßα απü τον Áριστεßδη ΠαππÜ,
üπου και ξεκινÜει η συνεισφορÜ και ο αγþνας του για την απελευθÝρωση της
ΕλλÜδας απü τους Τοýρκους. Ενημερþνεται για την πολιτικÞ κατÜσταση των
ευρωπαúκþν κρατþν και γνωρßζει τα συμφÝροντα και τις διαθÝσεις τους σχετικÜ με
την απελευθÝρωση της ΕλλÜδας, απü επιστολÝς, αλλÜ και απü εφημερßδες, που του
αποστÝλλουν απü το εξωτερικü σημαßνοντες Φιλικοß. Φροντßζει για την
ανασυγκρüτηση των ελληνικþν δυνÜμεων, αποστÝλλοντας εφüδια και χρÞματα, σε
περιοχÝς üπου ο τοýρκικος ζυγüς πλησιÜζει απειλητικÜ (Μεσολüγγι, ΚÜλαμος,
Ναýπλιο κ.α.). Το Λονδßνο, το Παρßσι, η ΝεÜπολη, η ΤεργÝστη, η Áγκþνα και Üλλες
πüλεις της Ευρþπης εßναι τüποι των συναλλαγþν του. Επßσκοποι, πρßγκιπες,
λüγιοι, πολιτικοß, εφοπλιστÝς, τραπεζßτες, Ýμποροι και τüσοι Üλλοι, που
αναφÝρονται στις επιστολÝς που Ýστελνε και λÜμβανε, εßναι οι Üνθρωποι του
κýκλου του.
¹ταν ο ανεκτßμητος φßλος
της οικογÝνειας Καποδßστρια.¸μπιστος συνεργÜτης του
ΚυβερνÞτη ΙωÜννη Καποδßστρια. Áντιπροσþπευε στην ΚÝρκυρα τη ΦιλικÞ Εταιρεßα και
εßχε αναλÜβει την αλληλογραφßα με τις φιλελληνικÝς εταιρεßες της Ευρþπης και
της ÁμερικÞς. Σþζονται 46 ιδιüχειρες και ενυπüγραφες επιστολÝς προς τον ΙωÜννη
Καποδßστρια, απü τις οποßες μßα γραμμÝνη στην ιταλικÞ γλþσσα, που βρßσκονται
και φυλÜσσονται στον υπ’ αριθμüν 354 φÜκελο ΙωÜννη Καποδßστρια της Δημüσιας
ΒιβλιοθÞκης της ΚÝρκυρας. Áπü τη μεταξý τους αλληλογραφßα, γßνεται ολοφÜνερο
üτι οι δýο Üντρες διατηροýσαν στενÝς σχÝσεις και üτι ο ΙωÜννης Καποδßστριας
Ýτρεφε βαθειÜ εκτßμηση για τον Κων/νο ΓεροστÜθη. Μελετþντας τις επιστολÝς,
βλÝπουμε üτι ο Κων/νος ΓεροστÜθης ενεργοýσε για την προμÞθεια τροφþν και
σßτου απü το εξωτερικü για λογαριασμü του Ελληνικοý ΚρÜτους, καθþς και τη
διαχεßριση του Εθνικοý Δημüσιου χρÞματος. Ενημερþνει τον ΙωÜννη Καποδßστρια και
την ΕλληνικÞ ΚυβÝρνηση για τη γενικÞ αλλÜ και ειδικÞ κατÜσταση που επικρατεß
στην Ευρþπη. ΣυγκεκριμÝνα, γνωστοποιεß στον ΚυβερνÞτη την ανεξαρτησßα του
Βελγßου, την προσÝγγιση των ρωσικþν στρατευμÜτων στη Βαρσοβßα, τις ταραχÝς στη
Γαλλßα, τις παραιτÞσεις γÜλλων υπουργþν και γενικÜ σκιαγραφεß την üλη κατÜσταση
στην Ευρþπη και αναφÝρει ειδÞσεις που, üπως ο ßδιος γρÜφει, δεν αναφÝρονται
στις εφημερßδες της Ευρþπης, με τα εκδιδüμενα στην Ευρþπη επιστημονικÜ φυλλÜδια,
βιβλßα και χÜρτες.
ÁλλÜ και για προβλÞματα που
απασχολοýσαν τη σκλαβωμÝνη τüτε ¹πειρο πληροφορεß τον ΚυβερνÞτη. Ειδικüτερα,
αναφÝρει την επιθυμßα του ΣιλιχτÜρ Βüδα (Ýναν απü τους χειρüτερους αρχηγοýς των
ÁρβανιτÜδων) να εγκαταλεßψει την ¹πειρο, εξαιτßας των επιτυχημÝνων
επαναστατικþν κινημÜτων των Ηπειρωτþν. Γνωστοποιεß, επßσης, την Üφιξη
προσφυγικοý κýματος Ηπειρωτþν στην ΚÝρκυρα, λüγω της Üφιξης του ΚιουταχÞ στα
ΙωÜννινα. Με ψυχικÞ συντριβÞ αναφÝρει τις δολοφονßες και καταδßκες του
«Μεγßστου Βεζßρ Ρεσßθ ΠασÜ» εις βÜρος των Ηπειρωτþν, που επιχεßρησαν κßνημα
εναντßον του κατακτητÞ, και που στο κßνημα Ýλαβαν μÝρος τα ΙωÜννινα, η ¶ρτα, η
ΠρÝβεζα, η ΠÜργα και το Δελβßνο. Δεν παραλεßπει, επßσης, να ανακοινþσει στον
Καποδßστρια το θÜνατο του Μητροπολßτου ¶ρτης Ιγνατßου, μετÝπειτα
Ουγγροβλαχßας. ΕπιπλÝον, μεταφÝρει στον ΚυβερνÞτη την αδυναμßα των
Χειμαριωτþν και Ηπειρωτþν εναντßον των Τουρκαλβανþν, ζητþντας τη βοÞθεια του
¸θνους. Σε Üλλη επιστολÞ, του διεκτραγωδεß την επικρατοýσα κατÜσταση στην
¹πειρο, üπου οι Áλβανοß εκδιþχνουν τους Χριστιανοýς.
ΚατÜ γενικü κανüνα, οι
επιστολÝς αυτÝς Ýχουν συγκεκριμÝνη δομÞ: στο πÜνω αριστερü μÝρος φÝρουν τον
τüπο προορισμοý, στο πÜνω δεξιü μÝρος τον τßτλο και το üνομα του ΚυβερνÞτη
(«προς τον εξοχþτατον…») και κÜτω απü αυτü, που και πüτε γρÜφτηκαν οι
επιστολÝς. Στο τÝλος των επιστολþν υπÜρχει πÜντα το «ο σος δια βßου» και η
υπογραφÞ του αποστολÝα Κων/νος ΓεροστÜθης.
Στο ßδιο αρχεßο του
Καποδßστρια και στον υπ’ αριθμüν 54 φÜκελο, ανακαλýπτουμε δýο ακüμη επιστολÝς,
ιδιüγραφες του Κων/νου ΓεροστÜθη, απευθυνüμενες προς τον αδερφü του ΚυβερνÞτη,
Áυγουστßνο Καποδßστρια. Και οι δýο αυτÝς επιστολÝς γρÜφτηκαν μετÜ τη δολοφονßα
του ΚυβερνÞτη ΙωÜννου Καποδßστριαˑ στην πρþτη εκφρÜζει προς τον Áυγουστßνο τη
βαθειÜ του λýπη για το θÜνατο του ΚυβερνÞτη, ενþ στη δεýτερη τον ρωτÜ σχετικÜ
με το χρηματικü ποσü που βρßσκεται στα χÝρια του και αποτελεß μÝρος δημοσßου
χρÞματος, που διαχειριζüταν κατ’ εντολÞ του ΚυβερνÞτη.
Συμπεραßνουμε απü το περιεχüμενο των επιστολþν την ανεκτßμητη πατριωτικÞ δρÜση
του Κων/νου ΓεροστÜθη και το ρüλο που διαδραμÜτισε αφ’ ενüς μεν για τη
σταθεροποßηση του νεοσýστατου Ελληνικοý ΚρÜτους, αφ’ ετÝρου δε για την
απελευθÝρωση του υπüλοιπου Ελληνισμοý.
Ο Κων/νος ΓεροστÜθης πÝθανε
στις 22 Ιουνßου του 1870 σε ηλικßα 100 ετþν και κηδεýτηκε στον Ιερü Ναü της
Παναγßας των ΞÝνων στην ΚÝρκυρα. Τη διαθÞκη του συνÝταξε στις 22 Ιουνßου του
1862 ο τüτε συμβολαιογρÜφος ΚÝρκυρας ΓερÜσιμος Λιüπουλος. Με τη διαθÞκη του
κληρονομεß η αδερφÞ του Ευφροσýνη την κτηματικÞ του περιουσßα στο Κομπüτι, ενþ
ο υπüλοιπος πλοýτος του διατßθεται στην Παιδεßα και στη Μüρφωση. Ο Κων/νος
ΓεροστÜθης, με μετοχÝς του, κληροδοτεß στη ΦιλεκπαιδευτικÞ Εταιρεßα ΚÝρκυρας
για τις σπουδÝς μιας φτωχÞς νÝας στο Παρθεναγωγεßο και στο ΠανεπιστÞμιο των
Áθηνþν τη δωρεÜν φοßτηση ενüς νÝου απü το Κομπüτι, την περιφÝρεια ¶ρτας, την
¹πειρο Þ την ΚÝρκυρα.
Για την πολýτιμη αυτÞ
προσφορÜ του, οι κÜτοικοι του Κομποτßου θεþρησαν χρÝος τους τη μετακομιδÞ του
τÜφου του απü την ΚÝρκυρα στο Κομπüτι.Η ýπαρξη του τÜφου του
Φιλικοý και ΕυεργÝτου Κων/νου ΓεροστÜθη γνωστοποιÞθηκε απü τον Κομποταßο τüτε
Ταξßαρχο ΧωροφυλακÞς Ηλßα ΛÜζο.Η παρουσßα στην ΚÝρκυρα και
οι ενÝργειες του συγχωριανοý μας καθηγητÞ κ. Σπυρßδωνα Δ. ΚοντογιÜννη σε
συνεργασßα με την Κοινüτητα Κομποτßου επß Προεδρßας Γεωργßου ΒαρÝλη, του
ΝομÜρχη ¶ρτας Κων/νου ΟικονομÜκου και την λÞψη των σχετικþν αδειþν
προÝβησαν στην μετακομιδÞ των οστþν και της επιτýμβιας στÞλης του
τÜφου του Κωνσταντßνου ΓεροστÜθη απü την ΚÝρκυρα στο Κομπüτι την 11η
Μαúου 1972. Τα οστÜ του
ενταφιÜστηκαν στο νüτιο προαýλιο του Ναοý του Áγßου Γεωργßου Κομποτßου.
Για τα οστÜ του διαμορφþθηκε με δαπÜνη της Κοινüτητας καλλιμÜρμαρο μνημεßο, στο
οποßο τοποθετÞθηκε η επιτýμβια στÞλη, που φÝρει ανÜγλυφο το Ýμβλημα της ΦιλικÞς
Εταιρεßας. Τα αποκαλυπτÞρια Ýγιναν στις 20-5-1973. Προς τιμÞν του, στÞθηκαν
επßσης δýο μαρμÜρινες αναμνηστικÝς στÞλες, που φÝρουν εμπρüς το ιστορικü του
ανδρüς και δεξιÜ το ιστορικü της μετακομιδÞς του τÜφου του και μαρτυροýν
το τερÜστιο Ýργο του Κων/νου ΓεροστÜθη.